وجود شرایط کاری مختلف انواع کسب‌وکارها در کشور ایران باعث تلاش هر چه بیشتر مسئولین برای استانداردسازی فعالیت‌های اقتصادی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه شده است. به این منظور، قوانینی مانند بیمه کارکنان، پایه حقوق و جدول طبقه‌بندی مشاغل با این هدف شکل گرفتند. طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی برای مشخص‌شدن شرح شغل، استانداردهای سازی مشاغل و جلوگیری از بهره‌کشی شاغلین در کارگاه‌ها ایجاد شده است. اگر شما هم دارای ابهاماتی درمورد تأثیر مدرک تحصیلی در طبقه بندی مشاغل هستید، در ادامه با ما همراه باشید. در این مقاله به نحوه محاسبه جدول طبقه بندی مشاغل خواهیم پرداخت.
طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی؛ معنا و مفهوم
طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی از سال 1352 به‌منظور جلوگیری از بهره‌کشی کارگران، استانداردسازی مشاغل، مشخص شدن شرح وظایف، استقرار مناسبات صحیح کارگاه و دامنه مسئولیت مشاغل مختلف در کارگاه توسط اداره کار اعلام و تصویب شد. طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک برای تمامی شرکت‌ها، اعم از دولتی، خصوصی، تعاونی‌ها، بانک‌ها، شرکت‌های خدماتی و کلیه شرکت‌های پیمانکاری که دارای کارگاه فعال هستند، قابل‌اجرا است. به‌عبارت‌دیگر، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی بر اساس این قانون پیمانکار را موظف می‌کند نیروی کار خود را بر اساس توانمندی‌ها، سنوات، نوع فعالیت نیروی کار، شرایط سخت کاری و موارد دیگر گروه‌بندی کند و اقدام به پرداخت دستمزد، حقوق و مزایای آن‌ها نماید.
لازم به ذکر است طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی مشمول کارگاه‌هایی که دارای پرسنل کمتر از 50 نفر هستند، نمی‌شود. با وجود این طرح، درصد بالایی از کارکنان از این امکان محروم می‌شوند. شرکت‌های خدماتی (پیمانکاری و تأمین نیروی انسانی) نیز ملزم به رعایت این طرح هستند. عدم اجرای این طرح در کارگاه‌ها و شرکت‌هایی که مشمول این طرح هستند، جرم محسوب می‌شود و کارکنان می‌توانند از کارفرما شکایت کنند. همچنین وزارت تعاون رفاه و کار می‌تواند کارفرما را به پرداخت 50 درصد از کل هزینه و معوقات اجرای طرح نماید.
مزایای طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی
اگر یک کارمند یا کارگر حد وظایف خود را نداند، امکان بهره‌کشی از او وجود خواهد داشت. نداشتن تعریف مشخصی از شغل، سطح کاری، وظایف و نداشتن دامنه کاری باعث بهره‌کشی اضافی از کارگر و یا پرداخت حقوق کمتر می‌شود. جدول طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی برای جلوگیری از موارد فوق و حمایت از کارگران به گروه‌بندی مشاغل می‌پردازد. قانون طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی به تهیه و تدوین شرح شغل، تعریف و ارزش‌گذاری آن اقدام نموده است تا بتواند حتی‌الامکان جلوی سوءاستفاده از کارگران را بگیرد.
تأثیر مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل
در شرکت‌هایی که طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی را اجرا می‌کنند، مدرک تحصیلی نقش مؤثری دارد. برای مثال در بین افرادی با شرایط شغلی یکسان که مدرک تحصیلی متفاوتی دارند، فردی حقوق بیشتری دریافت خواهد کرد که مدرک تحصیلی بالاتری داشته باشد. به‌این‌ترتیب، اجرای این طرح باعث ایجاد اشتیاق و انگیزه برای ادامه تحصیلات در کارکنان و ایجاد نیروی کار باسواد و متخصص در زمینه‌های شغلی می‌شود. از جمله مزایای اجرای طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک، می‌توان به افزایش خودکار حقوق کارکنان با داشتن سابقه و مهارت لازم در گذر زمان است. اجرای این قانون باعث می‌شود حقوق افراد بیشتر از حقوق پایه قانون کار شود.
دستورالعمل اجرای طرح طبقه بندی مشاغل
دستورالعمل اجرای طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی بر طبق نظام ارزیابی مشاغل بیانگر نحوه اجرای طرح طبقه بندی مشاغل، شرایط کارگاه‌ها، ضوابط ارتقا و جابه‌جایی شغل، پرداخت مزایا و سایر جزئیات طرح است. در ادامه به بیان دستورالعمل‌های طرح طبقه بندی مشاغل کارگران و معلمان می‌پردازیم.
طرح طبقه بندی مشاغل کارگری بر اساس مدرک تحصیلی
طرح طبقه بندی مشاغل کارگری بر اساس مدرک تحصیلی در برگیرنده قانون 48 و 49 قانون کار است. این طرح بر اساس نظام ارزیابی مشاغل تهیه و به تأیید وزارت کار و رفاه اجتماعی رسیده است. بر اساس این قانون، شرایط کارکنان به شرح زیر است:
- تفاوتی میان کارگران اعم از دائم، پاره‌وقت، موقت، فصلی و… در اجرای طرح نیست و همه باید مشمول اجرای طرح باشند.
- اگر در هنگام تطبیق نیروها با جدول طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی، افراد تحصیلات کافی نداشتند، می‌توان از سوابق تجربی و سوابق آموزشی آن‌ها نیز استفاده کرد.
- بر اساس این طرح، به ساده‌ترین کار ضریب 1 داده می‌شود و سایر مشاغل بر حسب تخصص و پیچیدگی‌های کاری، ضرایب بالاتر اعطا می‌شود. تحصیلات و همچنین سابقه فرد به‌ازای هرسال کاری باعث افزایش این ضریب می‌شود.
- اجرای طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدارک تحصیلی باعث افزایش انگیزه و رضایت شغلی کارکنان می‌شود.
برای اطلاع از متن کامل آیین‌نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل روی این فایل کلیک کنید.
طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی معلمان
طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی صرفاً مشمول کارگران نیست و وزارت آموزش‌وپرورش نیز این طرح را در قالب ویژه‌ای با عنوان طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور اجرایی می‌کند. آموزش‌وپرورش در این طرح با طبقه بندی سطوح معلمان و کارمندان برای هریک امکان ارتقای جایگاه شغلی را فراهم کرده است. طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور به تقسیم مشاغل معلمان می‌پردازد و هریک را تعریف می‌کند. بر اساس قانون مذکور، افراد شاغل در آموزش‌وپرورش در یکی از ردیف‌های طبقه بندی شغلی جای می‌گیرند و بنا بر پست خود، مشمول وظایف، شرح شغل و مزایای خاصی خواهند شد.
دستورالعمل اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل معلمان بر اساس مدرک تحصیلی
بر اساس طرح طبقه بندی مشاغل معلمان شکر، این افراد به ردیف‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- آموزگاران، دبیران راهنمایی یا سه سال اول دبیرستان، دبیران سه سال دوم دبیرستان، هنرآموزان، مربیان امور تربیتی، مشاوران آموزشی، مراقبان سلامت و مدیران آموزشی
- آیین‌نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور برای هریک از ردیف‌های شغلی فوق تعریفی ویژه و مزیت‌های طبقه بندی مشاغل در نظر گرفته است.
- به کارمندان رسمی یا پیمانی که به طور تمام‌وقت در هریک از ردیف‌های شغلی فوق قرار داشته باشند، مزایای آیین‌نامه طرح طبقه بندی مشاغل معلمان تعلق می‌گیرد.
محاسبه جدول طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی
هرسال جدول جدیدی برای افزایش حقوق گروه‌های مختلف تعیین می‌شود. این تغییر برای ایجاد همخوانی حقوق دریافتی کارکنان با نرخ تورم صورت می‌گیرد. بر خلاق حقوق پایه قانون کار، تأثیر مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل در نظر گرفته می‌شود. به‌این‌ترتیب در طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی، کارفرما نسبت به تحصیلات و سابقه کارکنان، مبلغی را به حقوق دریافتی افراد اضافه می‌کند. جدول طبقه بندی مشاغل، جدولی است که به تقسیم چندین گروه شغلی می‌پردازد و برای هریک میزان حقوق مصوب سال را باتوجه‌به شرایط و سابقه هر یک از شغل‌ها، میزان مزد و سنوات آن می‌کند.
نحوه محاسبه جدول طبقه بندی مشاغل
برای اطلاع از فرمول محاسبه طرح طبقه بندی مشاغل، لازم است مصوبه وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی در تاریخ 27/12/99 را بررسی کنیم. در دستورالعمل اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل که در تاریخ مذکور منتشر شد، نحوه اجرای طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی به شرح زیر است:
از ابتدای سال 1400، مزد طرح طبقه بندی مشاغل، نسبت به آخرین مزد شغل آنان در سال قبل، روزانه 15 درصد افزوده می‌شود.
جمع‌بندی
طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مدرک تحصیلی، باعث ایجاد امنیت شغلی بیشتری برای کارکنان می‌شود. این طرح با دسته‌بندی مشاغل، امکان ایجاد انگیزه و ارتقای شغلی را برای کارکنان فراهم می‌کند. این طرح به جلوگیری از بهره‌کشی از کارگران و حمایت از آن‌ها تدوین شده است. در این مقاله کوشیدیم هرآنچه لازم است درمورد تأثیر مدرک تحصیلی در طبقه بندی مشاغل بدانید را در اختیار شما قرار دهیم. امیدواریم مطالب فوق برای شما مفید واقع شده باشند.
خیلی ممنون از اطلاعات مفیدتون