تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی همواره یکی از دغدغه‌ها و سؤالات موجود در زمینه تحصیلات عالی بوده است. بسیاری از علاقه‌مندان به تحصیل در چند رشته مختلف به دنبال تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی هستند. در سال‌های اخیر شرایطی برای دانشجویان فراهم شده است تا بتوانند در دو رشته و دو مقطع مختلف به تحصیل بپردازند. تحصیل همزمان در مقاطع و رشته‌های متفاوت تحصیلی نیازمند شرایط و ضوابط خاصی است و دانشجویان تنها در صورت برخورداری از این شرایط می‌توانند به تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی بپردازند.
بر اساس مصوبات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی امکان‌پذیر است. امکان انجام این کار در برخی از رشته‌های تحصیلی و با رعایت برخی نکات و شرایط وجود دارد. در این مقاله از مقالات همراهان فردا به بررسی ممنوعیت تحصیل همزمان خواهیم پرداخت.
تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی
در سال‌های اخیر امکان تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی برای دانشجویان فراهم شده است؛ اما تنها با برخورداری از برخی شرایط خاص امکان‌پذیر است. متقاضیان می‌توانند در این مقاطع و رشته‌های مختلفی ادامه تحصیل دهند. یکی از شرایط مهم برای تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی، این است که در رشته‌های غیرپزشکی امکان ادامه تحصیل خواهند داشت. علاوه بر این، داوطلبان می‌توانند تنها در همان مقطع یا مقاطع پایین‌تر ادامه تحصیل دهند؛ برای مثال، دانشجویان برای تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی باید در مقطع کارشناسی قرار داشته باشند و در صورت برخورداری از شرایط لازم نسبت به ثبت‌نام در مقطع کارشناسی اقدام نمایند.
امکان تحصیل همزمان دو مقطع و دو رشته تحصیلی در همه دانشگاه‌ها و دوره‌های تحصیلی ارائه نمی‌شود؛ برای مثال برای دانشجویان دوره‌های روزانه دانشگاه سراسری امکان تحصیل همزمان دو رشته وجود ندارد. علاوه بر این، دانشجویان دانشگاه دولتی تنها در صورتی می‌توانند در دو رشته و مقطع تحصیلی به ادامه تحصیل بپردازند که رشته دوم خود را در دانشگاه پیام نور بگذرانند.
تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی در دانشگاه آزاد
امکان تحصیل همزمان دو مقطع تحصیلی در دانشگاه آزاد اسلامی برای دانشجویان فراهم شده است. دانشجویان می‌توانند در مقاطع محدود به ادامه تحصیل بپردازند و امکان تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی برای آن‌ها وجود دارد. یکی از شرایط مهم برای تحصیل همزمان دانشجویان این است که در رشته‌های غیرپزشکی امکان ادامه تحصیل خواهند داشت. علاوه بر این، متقاضیان می‌توانند تنها در همان مقطع یا مقاطع پایین‌تر به تحصیل همزمان دو مقطع بپردازند.
یکی از شرایط مهم برای تحصیل همزمان دو مقطع تحصیلی مختلف یک رشته در دانشگاه آزاد این است که دانشجویان تنها می‌توانند در مقاطع پایین‌تر مانند کاردانی و کارشناسی به تحصیل همزمان بپردازند و امکان تحصیل همزمان دو رشته تحصیلی در یک مقطع برای آن‌ها وجود نخواهد داشت. انتخاب واحد برای داوطلبان تحصیل همزمان مانند تمامی داوطلبان پذیرفته شده است و هیچ محدودیتی برای این دسته از دانشجویان در نظر گرفته نشده است.
باتوجه‌به اینکه امکان تغییر رشته در رشته دوم دانشجویان وجود ندارد، متقاضیان باید نهایت دقت را در انتخاب خود داشته باشند. چنانچه دانشجویان در مقطع اول اخراج شوند یا انصراف از تحصیل دهند، در صورتی اجازه ادامه تحصیل در مقطع دوم را خواهند داشت که محدودیت نظام‌وظیفه نداشته باشند. انتخاب رشته و مقطع دوم تنها یک‌بار برای دانشجویان وجود دارد.
شرایط تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی در دانشگاه سراسری
ممنوعیت تحصیل همزمان برای دانشجویان دوره‌های روزانه دانشگاه سراسری وجود دارد. هریک از داوطلبان تنها می‌توانند در مقطع کارشناسی دانشگاه‌های غیردولتی مانند دانشگاه آزاد یا پیام نور ادامه تحصیل بدهند. این دانشجویان تنها می‌توانند رشته‌های بدون کنکور ارائه شده در این دانشگاه‌ها را به‌عنوان مقطع تحصیلی دوم خود انتخاب کنند. دانشجویان دانشگاه دولتی که می‌خواهند به تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی در دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه پیام نور و آزاد بپردازند، باید توانمندی مالی لازم برای پرداخت شهریه را داشته باشند.
میزان شهریه دانشگاه آزاد و پیام نور برای این دسته از دانشجویان همانند دیگر دانشجویان است و تفاوتی ندارد. درصورتی‌که دانشجویان دانشگاه دولتی قصد تحصیل ارشد و کارشناسی همزمان را داشته باشند دانشگاه اول باید تمام مدارک آن‌ها را به دانشگاه دوم ارسال کند. دانشجویان می‌توانند در صورت امکان دروس خود را معادل‌سازی کنند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که دانشجویان باید برای تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی در نظر بگیرند، تنظیم تاریخ امتحانات است.
دانشجویان باید در هنگام انتخاب واحد به تداخل‌های امتحانات دو مقطع تحصیلی توجه داشته باشند. از جمله شرایط تحصیل همزمان دو مقطع تحصیلی برای دانشجویان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مطابق آیین‌نامه مربوط به تحصیل همزمان دو رشته و مقطع تحصیلی، محدودیتی برای انتخاب رشته دوم برای دانشجویان ممتاز وجود ندارد؛ اما اولویت با رشته‌های گروه علوم‌انسانی، هنر، علوم پایه، رشته‌های مکمل رشته اول است.
- دانشجویان پس از شروع به تحصیل در رشته و مقطع دوم، مجاز به انتخاب حداکثر 30 واحد از مجموع واحدهای هر دو مقطع تحصیلی است. دانشجویان باید به گونه‌ای انتخاب رشته کنند که در مدت مجاز به تحصیل مقطع اول، مقطع دوم را به اتمام برساند. این دانشجویان می‌توانند در صورت برخورداری از شرایط خاص حداکثر تا دو نیم‌سال تحصیلی به‌طول دوره تحصیل خود اضافه کنند.
- دانشجویان دوره دکتری مجاز به تحصیل همزمان دو مقطع دکتری نیستند.
شرایط تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی
دانشجویانی که قصد تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی را دارند باید ابتدا شرایط خود و امکان ممنوعیت تحصیل همزمان دانشگاه اول خود را مورد بررسی قرار داده و سپس با آگاهی کامل نسبت به این موضوع تصمیم بگیرند. باتوجه‌به اینکه دانشگاه‌های غیردولتی از دانشجویان شهریه دریافت می‌کنند، دانشجویانی که قصد تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی را دارند باید قبل از اقدام شرایط مالی خود را در نظر بگیرند.
دانشجویانی که قصد تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی را دارند، برای انتخاب رشته دوم نیازی به شرکت در کنکور سراسری ندارند و می‌توانند بر اساس سوابق تحصیلی و معدل در مقطع و رشته دوم ثبت‌نام کنند. به‌طورکلی، شرایط تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی باتوجه‌به نوع دانشگاه اول و دوم، مقطع و رشته تحصیلی دانشجویان می‌تواند متفاوت باشد؛ لذا دانشجویان باید با درنظرگرفتن شرایط خود اقدام نمایند.
قوانین تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی
بر اساس مصوبات وزارت علوم و برخی از دانشگاه‌های کشور، امکان تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی امکان‌پذیر است. این کار دارای قوانین و شرایطی است که باید دانشجویانی که قصد تحصیل همزمان در دو مقطع تحصیلی را دارند از آن‌ها اطلاع داشته باشند. از جمله قوانین تحصیل همزمان دو مقطع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانشجویان در هر مقطع و در هر دانشگاهی فقط می‌توانند در صورت برخورداری از شرایط لازم به‌صورت همزمان در مقاطع پایین‌تر از مقطع فعلی خود (همان مقطع فعلی در رشته‌ای متجانس) به تحصیل بپردازند.
- در دانشگاه‌های دولتی روزانه امکان تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی وجود ندارد؛ اما دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه‌های روزانه می‌توانند در مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های غیردولتی و بدون کنکور به تحصیل بپردازند.
- دانشجویان نمی‌توانند در هیچ‌یک از دانشگاه‌های کشور به‌صورت همزمان در دو مقطع دکتری به تحصیل بپردازند.
- دانشجویان دانشگاه آزاد این امکان را دارند که در دو مقطع به تحصیل بپردازند. این امکان دارای محدودیت است و دانشجویان نمی‌توانند در دو مقطع در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی بپردازند.
- دانشجویان آقا باید به سقف زمانی استفاده از معافیت تحصیلی خود در مقطع اول توجه داشته باشند؛ زیرا هر زمان که معافیت تحصیلی مقطع اول به پایان برسد، امکان تحصیل در مقطع دوم را نخواهند داشت.
چه کسانی صلاحیت تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی را دارند؟
دانشجویان ممتاز و استعداد درخشان باید در نظر داشته باشند که برای تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی، باید رشته‌هایی را انتخاب کنند که مکمل رشته آن‌ها باشد. دانشجویانی که شرایط استعداد درخشان یا دانشجوی ممتاز شدن را دارند باید ابتدا شرایط خود را مورد بررسی قرار داده و به واحد استعداد درخشان دانشگاه مراجعه کنند و در صورت تأیید، نسبت به اقدام برای تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی تصمیم‌گیری کنند.
دانشجویانی که از وضعیت درسی خوب و رزومه تحصیلی و علمی خوبی برخوردار هستند و استعداد درخشان در مقطع کارشناسی ارشد محسوب می‌شوند می‌توانند با برخورداری از شرایط زیر در دو مقطع تحصیلی به‌صورت همزمان به ادامه تحصیل بپردازند. از جمله دانشجویان واجد شرایط برای تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی در دانشگاه آزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانشجویان دارای مدال طلا المپیادهای کشوری
- دانشجویان دارای مدال طلا جشنواره جوان خوارزمی
- دانشجویانی که جزو نفرات برتر دانشگاه باشند
- دانشجویانی که رتبه کنکور آن‌ها به‌اندازه 2.5 انحراف معیار از میانگین بالاتر باشد
- دانشجوی استعداد درخشان در دانشگاه محل تحصیل مقطع اول باتوجه‌به ورودی‌های همان سال جزو نفرات برتر باشد.
- در دو ترم متوالی حداقل معدل 17 کسب کرده باشد
سخن پایانی
در سال‌های اخیر باتوجه‌به اهمیت تحصیلات عالی و مدرک تحصیلی، تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی طرف‌داران زیادی پیدا کرده است. بسیاری از افراد باهدف ورود به بازار کار اقدام به تحصیل در مقاطع تحصیلی مختلف می‌کنند. بر اساس مصوبات وزارت علوم و دانشگاه‌های کشور امکان تحصیل دانشجویان به‌صورت همزمان در دو مقطع تحصیلی طبق قوانین و شرایط خاصی فراهم شده است. آشنایی با ممنوعیت تحصیل همزمان کمک میکند تا انتخاب درست و بر اساس قوانین مصوب داشته باشید. شما عزیزان می‌توانید در صورت هرگونه ابهام درمورد تحصیل همزمان ارشد و کارشناسی با ارسال فرم درخواست مشاوره رایگان با مشاوران ما در تماس باشید.
