احتمالاً تاکنون عبارات آموزش محور و پژوهش محور را شنیده‌اید و این سؤال برای شما پیش‌آمده که تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور در چیست. شیوه آموزش پژوهش محور و آموزش محور از جمله شیوه‌های آموزشی مقطع کارشناسی ارشد هستند. مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد که با نام فوق‌لیسانس نیز شناخته می‌شود یکی از دوره‌های آموزش عالی محسوب می‌شود. هرساله داوطلبان زیادی برای تحصیل در این مقطع از طریق کنکور کارشناسی ارشد یا سوابق تحصیلی اقدام می‌کنند.
اعتبار مدرک آموزش محور از جمله دغدغه‌های دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد است. کمبود اطلاعات دررابطه‌با این دو شیوه آموزشی با یکدیگر و نقاط قوت و ضعف هریک از آن‌ها برای ادامه تحصیل، ارتقا شغلی، مهاجرت تحصیلی و… سردرگمی‌های زیادی برای متقاضیان ایجاد کرده است. این مقاله از سری مقالات همراهان فردا را به بررسی تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور اختصاص داده‌ایم. در ادامه با ما همراه باشید.
آشنایی بیشتر با شیوه آموزش محور و پژوهش محور
پیش از اینکه به بررسی تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور بپردازیم، تعریفی از هرکدام از این شیوه‌های آموزشی ارائه می‌دهیم. تا قبل از سال 1398 سیستم تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد به‌صورت پژوهش محور و ارائه پایان‌نامه صورت می‌گرفت. پس از این تاریخ دو روش برای گذراندن دوره کارشناسی ارشد در نظر گرفته شد که آموزش محور و پژوهش محور نام دارند.
اعتبار مدرک آموزش محور و پژوهش محور همواره از دغدغه‌های داوطلبانی که قصد ادامه تحصیلات خود در مقطع کارشناسی ارشد را دارند، بوده است. این دانشجویان معمولاً بر سر یک دوراهی شیوه آموزش پژوهش محور و آموزش محور قرار می‌گیرند. در ادامه به طور مختصر به بررسی هر شیوه می‌پردازیم.
1. تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور؛ شیوه آموزش پژوهش محور
توضیح شیوه آموزش پژوهش محور و آموزش محور به شما کمک می‌کند تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور را بهتر درک کنید. همان‌طور که گفتیم، شیوه آموزش پژوهش محور تا سال 1389 تنها شیوه برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد بوده است. محتوای این شیوه تحصیلی بر پایه پژوهش است. نتیجه بهره‌گیری از این روش ارائه فناوری جدید، ارائه نظریه و ایده‌های جدید، تولید دانش فنی، ثبت اختراع و… بوده است. دانشجویان در شیوه آموزش پژوهش محور تحت نظارت یک استاد بر روی یک موضوع پژوهشی ملزم به ارائه پایان‌نامه هستند.
تعداد واحدهای درسی در این شیوه آموزشی 6 الی 10 واحد است که باید در طول چهار نیم‌سال تحصیلی گذرانده شوند. توجه داشته باشید که در این شیوه انتخاب هم‌زمان واحدهای آموزشی با واحدهای پژوهشی مانعی نخواهد داشت. هدف از به‌کارگیری شیوه پژوهش محور، آشنایی با مبانی علمی و تحصیلی در رشته موردنظر دانشجویان است.
2. شیوه آموزش محور
حال که با شیوه آموزش پژوهش محور آشنا شدید، می‌توانید تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور را بهتر درک کنید. در ادامه به توضیح شیوه آموزش محور می‌پردازیم. شیوه آموزش محور که نسبت به شیوه پژوهش محور روش جدیدتری است، بر آموزش تمرکز دارد و دانشجویان ملزم به انجام فعالیت‌های پژوهشی و ارائه پایان‌نامه نیستند. دانشجویانی که شیوه آموزش محور را برای دوره کارشناسی ارشد خود انتخاب می‌کنند، به‌جای ارائه پایان‌نامه، 2 الی 4 واحد سمینار، تحقیق و تتبع نظری را بگذرانند.
شیوه آموزش محور مطابق با آیین‌نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته است و دانشجویان هیچ مانعی برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری نخواهند داشت. هدف اصلی از به‌کارگیری روش آموزش محور افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها است. استفاده از این شیوه در 10 سال اخیر موجب افزایش 20 درصدی داوطلبان برای تحصیلات تکمیلی در مقطع کارشناسی ارشد شده است. متقاضیان برای گذراندن دوره مقطع کارشناسی ارشد با شیوه آموزش محور باید در هنگام انتخاب رشته کد رشته محل‌هایی که با عبارت آموزش محور در دفترچه مشخص شده‌اند را انتخاب کنند. تحصیل کارشناسی ارشد در این شیوه دو و نیم‌سال به طول می‌انجامد.
تفاوت شیوه آموزش محور و پژوهش محور در چیست؟
تفاوت شیوه آموزش محور و پژوهش محور در کارشناسی ارشد یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های دانشجویان است. معمولاً دانشجویانی که تحصیلات کارشناسی ارشد خود را به پایان می‌رسانند قصد اشتغال، تحصیل در مقطع دکتری یا مهاجرت تحصیلی را دارند. تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور می‌تواند تغییراتی در اهداف این افراد ایجاد کند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های این دو شیوه آموزشی می‌پردازیم:
1. اعتبار
می‌توان گفت تنها تفاوت شیوه آموزش محور و پژوهش محور این است که در مدرک فارغ‌التحصیلان هرکدام عبارت آموزش محور یا پژوهش محور درج می‌شود. هر دو شیوه آموزش محور و شیوه پژوهش محور مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند و از اعتبار مدرک یکسانی برخوردار هستند.
2. تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور؛ پذیرش در مقطع دکتری
تفاوت شیوه آموزش محور و پژوهش محور زمانی مشخص می‌شود که داوطلبان قصد ادامه تحصیلات خود در مقطع دکتری را داشته باشند. معمولاً افرادی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را ندارند شیوه آموزش محور را انتخاب می‌کنند. کلیه دانشجویان دارای مدرک کارشناسی ارشد اعم از آموزش محور و پژوهش محور می‌توانند بدون هیچ محدودیتی در آزمون دکتری شرکت کنند؛ اما همه افرادی که در آزمون دکتری پذیرفته می‌شوند باید از سد مصاحبه دکتری نیز عبور کنند. موفقیت در مصاحبه دکتری شرایطی دارد که رعایت آن ها در نتیجه تاثیرگذار است.
داوطلبان تنها در صورتی موفق به تحصیل در مقطع دکتری خواهند شد که در مصاحبه دکتری پذیرفته شوند. در اینجا تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور مشخص می‌شود؛ زیرا معمولاً داوران مصاحبه دکتری اولویت بالاتری برای دانشجویان پژوهش محور در نظر بگیرند. علاوه بر این، دانشجویانی که دارای پایان‌نامه هستند به لحاظ رزومه پژوهشی در وضعیت بهتری قرار دارند و احتمالاً تعداد مقالات بیشتری به ثبت رسانده‌اند.
در حقیقت، مصاحبه دکتری برای گزینش افرادی است که دارای بار علمی بالایی هستند. کسانی در این مصاحبه پذیرفته می‌شوند که دارای رزومه علمی‌پژوهشی قوی باشند؛ بنابراین، اگر قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارید، بهتر است شیوه آموزش پژوهش محور را انتخاب کنید. بااین‌حال، دانشجویان آموزش محور نباید به طور کامل از مصاحبه دکتری قطع امید کنند. این دانشجویان می‌توانند با تقویت رزومه علمی، تقویت مهارت زبان، برخورداری از نمرات بالا مقطع کارشناسی ارشد و… در مصاحبه موفق شوند.
3. اعتبار مدرک آموزش محور؛ کیفیت آموزشی
تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور از نظر کیفیت آموزش به نوع دانشگاه، اساتید، رشته تحصیلی و… بستگی دارد. باتوجه‌به این موضوع که دانشجویانی که شیوه آموزش محور را انتخاب می‌کنند واحد پایان‌نامه را نمی‌گذرانند، ممکن است در کارهای عملی و شیوه‌های انجام پژوهش با دانشجویان پژوهش محور متفاوت باشند. معمولاً این دانشجویان در کارهای تحقیقاتی ضعیف‌تر از دانشجویان پژوهش محور عمل می‌کنند.
4. مهاجرت تحصیلی
تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور در مهاجرت تحصیلی همانند قبولی در مصاحبه دکتری، در ارائه پایان‌نامه و فعالیت‌های پژوهشی مطرح می‌شود. به‌طورکلی انجام فعالیت‌های پژوهشی مانند پایان‌نامه باعث می‌شود که دانشگاه‌های خارجی نگاه بهتری به متقاضی داشته باشند.
کلیه افرادی که از کتاب، فعالیت‌های علمی و پژوهشی، انواع مقالات علمی چاپ شده در مجلات معتبر و… برخوردار هستند، نسبت به کسانی که کار پژوهشی ندارند شانس بیشتری برای اخذ پذیرش از دانشگاه‌های خارجی دارند. این مسئله برای داوطلبانی که مقطع کارشناسی ارشد خود را به شیوه اعتبار آموزش محور گذرانده‌اند؛ اما دارای مهارت و مدرک زبان مانند آزمون تافل و مدرک آیلتس و فعالیت‌های پژوهشی خوبی هستند، اهمیت چندانی نخواهد داشت.
مدرک آموزش محور بهتر است یا پژوهش محور؟
یکی از سؤالات رایج میان داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد این است که کدام گرایش بهتر است؟ حال که با تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور آشنا شدید، می‌توانید باتوجه‌به اهداف و شرایط خود یکی از این شیوه‌های آموزشی را انتخاب کنید. درصورتی‌که قصد ادامه تحصیل در مقطع دکتری در داخل یا خارج از کشور را دارید، پیشنهاد ما به شما انتخاب شیوه آموزش پژوهش محور است.
درصورتی‌که صرفاً برای ارتقا شغلی یا هر هدف دیگری می‌خواهید در مقطع کارشناسی ارشد به تحصیل بپردازید، بهتر است اعتبار مدرک آموزش محور را انتخاب کنید. لازم به ذکر است، فارغ‌التحصیلان شیوه آموزش محور در صورت برخورداری از رزومه علمی مناسب، تفاوتی با فارغ‌التحصیلان گرایش پژوهش محور ندارند.
آیا امکان تبدیل شیوه آموزش محور به پژوهش محور وجود دارد؟
ممکن است پس از اینکه با تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور آشنا شده‌اید، برای شما سؤال پیش بیاید که آیا امکان تغییر شیوه آموزش محور به پژوهش محور وجود دارد؟ اگرچه شیوه آموزش پژوهش محور مزایای مختلفی نسبت به اعتبار مدرک آموزش محور دارد؛ اما این روش برای افرادی که شاغل هستند و زمان کافی برای انجام پایان‌نامه ندارند گزینه بهتری است. این موضوع باعث شده است تا بسیاری از داوطلبان تصمیم به تغییر شیوه پژوهش محور به آموزش محور یا بالعکس را داشته باشند.
امکان تغییر شیوه آموزش محور با پژوهش محور وجود دارد. بدین منظور دانشجویان باید درخواست خود را به واحد آموزش دانشگاه ارائه دهند و در صورت موافقت، شیوه آموزشی خود را تغییر دهند. باتوجه‌به این که این تغییر ممکن است روند متفاوتی در هر دانشگاه داشته باشد، بهتر است اطلاعات لازم در این زمینه را از دانشگاه محل تحصیل خود پیگیری کنید.
جمع‌بندی
تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور همواره یکی از سؤالات متقاضیان تحصیل در دوره کارشناسی ارشد بوده است. معمولاً اغلب دانشجویان تمایل دارند تحصیلات خود را در تحصیلات تکمیلی ادامه دهند؛ اما در انتخاب شیوه تحصیلی سردرگم می‌شوند. معمولاً دانشجویانی شیوه آموزشی پژوهش محور را انتخاب می‌کنند که قصد تحصیل در مقطع دکتری در داخل یا خارج از کشور را داشته باشند. اعتبار مدرک آموزش محور هیچ تفاوتی با مدرک پژوهش محور ندارد.
معمولاً افرادی که به دلایل مختلف زمان کافی برای انجام کارهای تحقیقاتی و پایان‌نامه را ندارند روش آموزش محور را انتخاب می‌کنند. در این مقاله به بررسی تفاوت مدرک آموزش محور و پژوهش محور پرداختیم. امیدواریم مطالب فوق برای شما مفید واقع شده باشند. در صورت هرگونه سؤال یا ابهام دررابطه‌با انتخاب شیوه آموزش محور یا پژوهش محور می‌توانید با ارسال فرم درخواست مشاوره تخصص با مشاوران ما در تماس باشید.
